Bayburt Tarih-Kültür ve Edebiyat Derneği’nce düzenlenen geleneksel kültür sohbetlerinde ‘Bayburt’ta Mahalle İsimleri’ konulu sunum gerçekleştirildi. Sunumu din görevlisi Mehmet Salih Turanoğlu yaptı.
Yurtdışında kaldığı dönemlerde memleketine çektiği hasret sonucu, aslında memleketiyle ilgili bilgisinin az olduğunu fark ettiğini düşünerek dönüşte bu tür incelemelere yöneldiğini söyleyen Turanoğlu, konuyla ilgili araştırma yapan kişilerin kitaplarından yararlanarak Bayburt’ta 6 mahalle ismiyle ilgili bilgi verdi.
Zahit Efendi
Zahit Efendi Mahallesine ismini veren Zahid-i Geylani’nin 1500-1600 yılları arasında Bayburt’ta yaşadığını, İran’ın Gılan şehrinden gelen önemli bir şahsiyet olduğunu belirten Turanoğlu, Zahit Efendi’nin ömrünün sonuna kadar Bayburt’ta yaşadığını, medresesi ve tekkesi bulunan ve çevresince çok sevilen bir alim olduğunu aktardı. Turanoğlu, Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde de bahsedilen Zahid Efendi’nin kabrinin Zahit Cami avlusunda yer aldığını aktardı.
Veysel Efendi
Veysel Mahallesi’ne ismini veren Veysel Efendi’nin 1432-1519 yılları arasında yaşamış olduğunu, İran’ın Hamedan şehrinden Moğol istilası sebebiyle Bayburt’a geldiğini, Akkoyunlular’la birlikte Bayburt’a yerleştiğini belirten Turanoğlu, Hamedan şehrinin Türkmence konuşulan bir şehir olduğunu ve Veysel Efendi’nin bir Türkmen olduğu bilgisinin yer aldığını belirterek, Veysel Efendi alim ve abit bir kişilik olduğunu ve kabrinin İmaret Tepe’de yer aldığını söyledi.
Veli Şaban
Turanoğlu, Velişaban Mahallesi’ne ismini şahsın 16. ve 17. yüzyıllarda Bayburt’ta yaşadığını, tekkesi olan bir zat olduğunu Velişaban caminin yanında kabrinin olduğunu ve günümüzde 1990’lı yıllara kadar yaşayan Hacı Şaban Efendi ile isminin karıştırıldığını belirtti.
İki mahalleye ismini veren kişi Kadızade Mehmet Çelebi
Günümüzde Bayburt’un iki ayrı mahallesine ismini veren zatın Kadızade Mehmet Çelebi olduğunu belirten Turanoğlu, alim ve hayırsever özel insan olan Kadızade Mehmet Çelebi’nin Bayburt’ta bulunan birçok önemli eserde imzasının olduğunu ifade etti.
13. yüzyılda Çelebi isminin Mevlevi, Bektaşi veya Osmanlı’da üst tabaka insanlara verildiği bilgisini veren Turanoğlu, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde Taşhan, Çarşı Hamamı ve Kadızade Cami’nin bu kişi tarafından Bayburt’a kazandırıldığı yönünde bilgi olduğunu bildirdi.
Kadızade Cami’nin o dönem Şingah ve Zahit camileriyle birlikte Bayburt’un üç büyük camisinden biri olduğunu söyleyen Turanoğlu, Cuma günleri bu üç büyük cami etrafında büyük pazarlar kurulduğu yönünde bilgiyi paylaştı.
7 kız kardeş yan yana evlerde
Tuzcuzade Mahallesi’ne ismini veren kişinin tuz ticareti ile ilgilenen hayırsever bir kişi olduğunu, bu mahalleye bağlı Bacanaklar mevkiinin ise 7 kız kardeşin yana yana evlerde oturmasından hareketle Bacanaklar ismiyle anıldığını söyleyen Turanoğlu, halen Bacanaklar mevkisinde kendisinin de akrabası olan 4 kız kardeşin yan yana oturduğu bilgisini verdi. Turanoğlu, Tuzcuzade mahallesinin dönemin zengin insanlarının oturduğu merkezi bir yer olduğunu da sözlerine ekledi.
‘Bağdat’ın kapısını açan Geç Osman’
Genç Osman Mahallesi’nin ise 4. Murat’ın 1638 Bağdat Seferi’ne giderken Bayburt’ta karşılaştığı rivayet edilen tarihi şahsiyet Genç Osman’dan ismini aldığını söyleyen Turanoğlu, efsaneleşmiş ismin orduya katılışı ilgili Anadolu’da yüzyıllardır anlatılan kıssasına yer verdi.
Hüseyin Danişmendi veya Şeyh Hayran
Turanoğlu son olarak Şeyhhayran mahallesine ismini veren Şeyh Hayran Hazretlerinden bahsetti. Şeyh Hayran’ın Bayburt’un Danişment köyünün yerlilerinden Hüseyin Damişmendi olduğunu, ilmi ve abit kişiliği ile bölgede tanındığını, eski hastane caddesinde bulunan mezar taşında vefat yılının 1465 yılı olduğunu aktardı.
Sunumunun ardından Turanoğlu’na BAYDER Başkanı Fatih Dündar tarafından teşekkür belgesi verildi.
Aşıkların sahne aldığı, hikayeli türkülerin, orta oyunu gösterilerinin yer aldığı programa Bayburt eski Belediye Başkanı Mete Memiş ile Türk Ocakları Bayburt Şube Başkanı Hasan Kadakal da katıldı.
