Bayburt’un zengin kültürel mirasının önemli bir parçası olan ehram, Bayburt Tarih-Kültür Edebiyat Derneği tarafından düzenlenen Kültür Sohbetleri’nde yeniden gündeme geldi. Haftalık olarak gerçekleştirilen bu etkinliklerde, bu kez Bayburtlu şair Baki Tosun, ehramın tarihini, üretim aşamalarını ve kültürel önemini katılımcılarla paylaştı.
Bayburtlu şair Baki Tosun tarafından gerçekleştirilen sunumda mekikli bir dokuma türü olan ehramın tarihinden, oluşum evrelerinden, ustalarından ve kültürel folklorik tarafından bahsedildi.
Ehramın adlandırılmasında sanatın esas alındığına, Bayburt’ta üretilen bu yöresel el sanatı ehramın bilinmeyen bir tarihte ortaya çıktığına değinen Tosun, doğrudan veya dolaylı olarak ehramın Bayburt’ta birçok iş mesleği oluşturduğunu dile getirdi. Günümüzde yaşayan ve kaybolan bu iş alanlarının koyun yetiştiriciliği, yüncülük, tarakçılık, mekikçilik, ehram toplayıcılığı, yün tarayıcılığı, yün eğiriciliği, ehramcı, şakşakçı, iplik boyamacılığı ve marangozluk olduğunu söyledi.
Ehram ürünlerinin genel renginin koyunyünlerinin rengi olduğunu ancak bunun yanı sıra boya kullanıldığını ifade eden Tosun, ehram ipliklerinin, yaban nanelerinin kökleriyle boyandığında mor, ayva çekirdeğiyle boyandığında bordo, ceviz yaprağıyla boyandığında yeşil, soğan kabuğuyla boyandığında kiremit rengi elde edildiğini belirtti.
Tosun, “Elli yıl öncesine kadar ninelerimizin çeyiz sandıklarında gelin ehramı olarak yer alan daha sonra yaşlıların ehramı olarak gördüğümüz ve artık dokunmayan örgüsünde doğal boya rengi kullanılan Akşam güneşi gibi nakışlı ehramlar da Bayburt’ta mevcuttur. Özellikle köylerde kullanılan ehramların ipliklerinin ceviz kabuğu, soğan kabuğu vb doğal bitki boyalarıyla boyandığı ve pembe, yeşil, açık mavi renklerin kullanıldığı, 1960lı yıllardan sonra ise bir talep değişikliği olduğu ve sonrasında doğal renklerin tercih edildiği bilinmektedir.” dedi.
Bayburt’un bilinen son ehram ustaları, ehram tarağı ustaları, ehram mekiği ustaları ve ehram ipliği kökboyası ustalarından da bahseden Tosun, ehramda kullanılan nakışlara ve Bayburt’ta kadınlar tarafından ehramda en çok ilgi gören nakışın da ‘elma şeleği’ olduğuna değinerek ‘elma şeleği’nin hikâyesini anlattı.
Sunumda, ehram dokumacılığının kültürel ve folklorik yönlerine de değinilerek, Bayburt’ta ehramla ilgili kullanılan deyim-deyişlere, bilmecelere, manilere ve inanışlara da örnekler verildi.
BAYDER Başkanı Fatih Dündar, Şair Baki Tosun’a sunumları için teşekkür ederek günün anısına teşekkür belgesi takdim etti.
Her hafta Cuma günleri gerçekleştirilen Kültür Sohbetleri; şiir sunumları, İmdat Sancar, Hasan Kanat, Uğur Dündar, Mustafa Gökoğlan’ın sahne sunumları ve koro türküleriyle devam etti.
